Lý do bạn phát âm chưa chuẩn

Có rất nhiều bạn hỏi Hưng về việc phát âm. Nhiều bạn than thở rằng việc phát âm không tốt khiến họ gặp khó khăn khi học tiếng Anh, và họ không biết phải làm gì để khắc phục vấn đề này. Trong bài viết này Hưng sẽ chia sẻ một trong những lý do phổ biến nhất khiến người học ngoại ngữ phát âm chưa tốt, và bạn sẽ biết mình nên làm gì nếu bạn không phải là người có năng khiếu về phát âm.

Lý do có thể khiến bạn phát âm chưa hay…

Một trong những lý do khiến nhiều người phát âm không hay là do họ sử dụng âm tiếng Việt làm quy chuẩn trong quá trình tập phát âm tiếng Anh. Để bạn hiểu rõ hơn điều này, Hưng xin mô tả quá trình này bằng một ví dụ sau: Giả sử khi bạn học phát âm từ "down", bạn nghe băng/đĩa hoặc giáo viên (kể cả giáo viên bản ngữ) phát âm mẫu.

Khi bạn nghe một âm thanh mới lạ, bộ não của bạn sẽ có xu hướng liên hệ với những âm thanh quen thuộc trong tiếng Việt. Một cách tự nhiên bạn sẽ thấy từ bạn nghe được hao hao giống với chữ “đao” trong tiếng Việt, như vậy là bạn đang lấy âm “ao” trong tiếng Việt làm chuẩn cho âm ‘aun’ của tiếng Anh trong khi thực tế âm ‘aun’ được phát âm tương đối khác. Tương tự như vậy, có khá nhiều phụ âm và nguyên âm mà cách phát âm của tiếng Anh khác biệt nhiều so với cách phát âm của tiếng Việt.

Vì vậy điều đầu tiên bạn cần biết đó là bạn đang học phát âm một thứ ngôn ngữ với những âm thanh hoàn toàn mới, khác rất nhiều so với các âm thanh trong tiếng Việt. Vậy thì chúng ta có cần phải học một cách bài bản hệ thống âm thanh mới này?

Bạn có nên theo học một lớp ngữ âm?

Quan điểm cá nhân Hưng cho rằng không phải ai cũng cần phải học một lớp ngữ âm. Với một số người có năng khiếu (số này không nhiều lắm) thì việc học ngữ âm có vẻ không cần thiết. Những người này có thể dễ dàng nghe và bắt lại rất giống với cách mà giáo viên bản xứ nói trên lớp hoặc trong băng đĩa. Dấu hiệu để nhận ra những người này là họ thường hát rất đúng nhạc và đúng nhịp, điều đó thể hiện khả năng thẩm âm tốt. Những người năng khiếu này thường ngáp ngủ trong những giờ luyện ngữ âm bởi các bài tập có vẻ quá dễ đối với họ.

Tuy nhiên nếu bạn không nằm trong số này thì việc học một cách bài bản hệ thống ngữ âm là điều cần thiết và Hưng chắc chắn rằng nó sẽ giúp bạn sáng tỏ rất nhiều điều mà trước đây bạn còn lúng túng.  Một số lựa chọn để bạn thay đổi kỹ năng phát âm của mình

1. Học theo các cuốn sách dạy phát âm

Nếu bạn là người có khả năng tự học tốt thì học theo sách là một phương án ít tốn kém. Bạn có thể tham khảo một số cuốn sách như:
"Ship or sheep" - Đây là một cuốn sách khá nổi tiếng với cách tiếp cận đơn giản và thú vị. Một cuốn khác với format tương tự là "Tree or Three".

Hai cuốn sách này giúp bạn phân biệt những nguyên âm và phụ âm thường bị phát âm sai trong tiếng Anh. Đây cũng là 2 cuốn
sách mà các giáo viên thường sử dụng hoặc dựa vào đó để dạy các lớp luyện ngữ âm mà bạn thường thấy ở các trung tâm ngoại ngữ.

American Accent Training Đây cũng là một cuốn sách hay về luyện phát âm giọng Anh – Mỹ. Cuốn sách này hướng dẫn bạn khá kỹ lưỡng về ngữ điệu và trọng âm nữa.

2. Tham gia một lớp luyện ngữ âm ở trung tâm ngoại ngữ

Nếu bạn gặp khó khăn trong việc tự học theo sách, dù bất cứ lý do gì (không hiểu rõ hướng dẫn trong sách, không đủ động lực và kỷ luật…) thì lựa chọn thứ hai là đến lớp. Một số bạn sẽ hỏi “Vậy có nhất thiết phải học lớp dạy bởi giáo viên bản ngữ?”. Không hẳn như vậy, theo kinh nghiệm của Hưng thì giáo viên bản ngữ và giáo viên người Việt khi dạy phát âm đều có những ưu nhược điểm riêng. Nhược điểm của một số giáo viên người Việt là có thể họ phát âm không chuẩn. Hưng nhấn mạnh là ở đây là “có thể” thôi, có nghĩa là nhiều giáo viên Việt Nam bây giờ phát âm rất tốt.

Ưu điểm của việc học phát âm với giáo viên Việt Nam là họ sẽ dễ dàng giải thích với bạn những yếu tố bạn cần điều chỉnh để có thể phát âm đúng, những thứ mà người nước ngoài hầu như không thể giải thích bằng tiếng Anh để bạn hiểu được. Ngoài ra, giáo viên Việt Nam cũng là những người từng trải qua quá trình học tiếng Anh giống như bạn đang trải qua, họ sẽ hiểu rõ hơn những vấn đề của bạn.

Ưu điểm của giáo viên bản ngữ thì ai cũng thấy. Đương nhiên là họ phát âm chuẩn ngôn ngữ mẹ đẻ của họ. Nhược điểm của việc học với giáo viên bản ngữ là người học và giáo viên sẽ gặp khó khăn trong việc trao đổi, hướng dẫn, đặc biệt là khi kỹ năng nghe tiếng Anh của bạn chưa tốt. Một chú ý nữa là không phải giáo viên bản ngữ nào cũng có đủ trình độ để dạy phát âm, bạn cần chọn những trung tâm tốt với giáo viên có kinh nghiệm và có chứng chỉ TESOL hoặc TEFL…

Theo Phạm Quang Hưng